Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza

Zasobność gleb  województwa  lubuskiego

 

                Gleba stanowi bardzo ważny składnik środowiska przyrodniczego powstały w wyniku działania naturalnego procesu glebotwórczego, na który składają się:

 oddziaływania klimatu, skały macierzystej, położenia w rzeźbie terenu i przede wszystkim organizmów roślinnych i zwierzęcych.

Gleby, obok procesu tworzenia podlegają również procesom degradacji.

 Wyróżnia się procesy degradacji fizycznej, chemicznej i biologicznej gleb.

Degradacja fizyczna polega na  stracie określonej masy gleby w wyniku procesów emisji wodnej i wietrznej oraz pogorszeniu właściwości powietrzno-  wodnych gleby.

Degradacja chemiczna polega na stratach składników pokarmowych roślin, nagromadzeniu się substancji szkodliwych oraz na zakwaszeniu i zasoleniu gleby.

Procesy te prowadzą do zmniejszenia się żyzności gleby, czyli jej zdolności uzyskiwania odpowiednich tak ilościowo jak i jakościowo plonów.

W warunkach klimatyczno- glebowych Polski szczególnie szkodliwy i groźny jest proces  zakwaszenia gleby, natomiast proces zasolenia nie odgrywa znacznej roli.

Degradacja biologiczna obejmuje procesy zmniejszania się zawartości substancji organicznej oraz niekorzystne  zmiany w składzie mikroflory i mikrofauny gleby.

 

Gleba posiada naturalne zasoby składników i związków stanowiących źródło zachodzących

w niej procesów życiowych. W miarę pobierania składników pokarmowych przez rośliny zachodzi konieczność ich uzupełniania poprzez dostarczenie do gleby tych składników, które pobierane są w największych ilościach, tzw. makroelementów - azotu, fosforu, potasu, magnezu i wapnia oraz z grupy pierwiastków pobieranych co prawda w bardzo małych ilościach niemniej również niezbędnych do wzrostu i rozwoju roślin, tzw. mikroelementów głównie: boru, miedzi, manganu, cynku oraz żelaza. 

Znajomość zawartości w glebach składników ( pierwiastków ) przyswajalnych jak i metali ciężkich oraz znajomość zakwaszenia gleb stała  się za tym podstawowym wymogiem

 i koniecznym warunkiem utrzymania równowagi ekologicznej, prawidłowej rejonizacji produkcji roślinnej i zwierzęcej, produkcji „bezpiecznej” dla zdrowia i życia człowieka, utrzymania środowiska glebowego w takim stanie by mogło zabezpieczać potrzeby nie tylko współczesnego człowieka lecz służyć również następnym pokoleniom.

 

            Badania pozwalające na określenie właściwości fizyko-chemicznych gleb, stanu zakwaszenia, zawartości przyswajalnych makro i mikroelementów, a w ostatnich latach zawartości metali ciężkich w glebie wykonywane są na terenie województwa lubuskiego przez Stacje Chemiczno-Rolniczą Oddział w Gorzowie Wlkp.

Oprócz badań wymienionych powyżej wykonywane są również badania właściwości fizyko-chemicznych gleb, pozwalające na prawidłową wycenę uzyskanych wyników, w zależności od gatunku gleby, jej ciężkości, zawartości części organicznych.

Wyniki badań odczynu i przyswajalnych makro ( fosfor, potas, magnez ) i mikroelementów

( bor, miedź, mangan, cynk i żelazo ) są bezpośrednio przekazywane użytkownikom gospodarstw rolnych, dając podstawę do ustalenia prawidłowych dawek nawozowych.

  Tego rodzaju badania wykonywane są cyklicznie od wielu  dziesiątków lat;  odczyn i zawartość makroelementów winny być badane co 4 lata, zawartość mikroelementów po wykonaniu badań rozpoznawczych, w przypadkach podejrzeń o wystąpienie ich niedoborów na użytkach rolnych.

Badania zawartości metali ciężkich w glebach na terenie województwa lubuskiego wykonano w latach 1992 - 1997 na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Celem było rozpoznanie i ocena stanu zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi i siarką.

Wykonywane są również badania zlecane bezpośrednio przez użytkowników i dotyczących wybranych pól na których zachodzi obawa zanieczyszczeń metalami ciężkimi;  wyniki są podstawą określenia stopnia zanieczyszczenia i trybu postępowania w wypadku jego stwierdzenia.

Od 1997 r. Stacje Chemiczno-Rolnicze podjęły ciągłe badania monitoringowe zawartości azotu mineralnego w glebach ornych Polski.

Ostatnie, z różnych przyczyn niekorzystne dla rolnictwa lata, spowodowały dodatkowe obniżenie produkcyjności gleb. Zmniejszeniu ulega ilość stosowanych nawozów i wapna nawozowego, popełniane są błędy w ich stosowaniu,  powoduje to zmniejszanie urodzajności gleb. W połączeniu z dopływem do środowiska, z działalności poza rolniczej, związków

i składników chemicznych może się zwiększać zagrożenie zarówno dla środowiska jak i bezpośrednio dla produkcji żywności.

Prezentowana w przedstawionym opracowaniu ocena stanu zakwaszenia i zawartości  przyswajalnych makro i mikroelementów gleb użytkowanych rolniczo na terenie województwa lubuskiego daje odpowiedź na pytanie jak wygląda zasobność w przyswajalne składniki pokarmowe i jaki jest stan ekologiczny gleb województwa lubuskiego.

Do przedstawienia stanu zasobności  oparto się wyłącznie na wynikach badań wykonanych

w Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział Gorzów Wlkp. 

Badanie odczynu i zasobności z lat 1998 - 2001 prezentowane w opracowaniu wykonano na 65 266 próbkach glebowych.

Tak znaczna reprezentacja wyników badań gleb pozwala na dokonanie podsumowań

i wyciągnięcie wniosków dotyczących podjęcia działań zapobiegających nieprawidłowościom

 i chroniących środowisko.

 

Metodyka  badań.

 Próby gleb są analizowane w laboratorium Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział w Gorzowie Wlkp. wg obowiązującej metodyki.

Odczyn gleb  ( pH ) oznacza się w 1 n KCl potencjometrycznie, zawartości przyswajalnych form fosforu i potasu wg Egnera - Riehma, zawartości magnezu wg Schachtschabela.

Przyswajalne mikroelementy: bor w wyciągu 1 n HCl kolorymetrycznie, natomiast miedź, cynk, żelazo, mangan technika AAS.

Próbki pobiera się z warstwy od 0 - 20 cm.

 Na jedną uśrednioną próbkę składa się 15 - 20 pojedynczych, pobranych w punktach równomiernie rozmieszczonych na powierzchni badanego pola zgodnie z normą PN-R-04031.

Azot mineralny wg metodyki IUNG.

 

Odczyn (pH ) gleb użytkowych rolniczo i skutki zakwaszenia gleb.

 

Powodem zakwaszenia gleb są: procesy geologiczne i glebotwórcze zachodzące w glebie, ubytki wapnia i innych jonów zasadowych z gleby wskutek wymywania, pobieranie wapnia przez rośliny, działanie nawozów fizjologicznie kwaśnych, emisje kwasotwórczych zanieczyszczeń powietrza SO₂, , NO_x NH₄   oraz niektóre procesy naturalne zachodzące w glebie.

 

Wyniki badań gleb przeprowadzone w latach 1998 - 2001 w odniesieniu do całego województwa lubuskiego są następujące:

 

gleby bardzo kwaśne         - 18 %

gleby kwaśne                     - 35 %

gleby lekko kwaśne           - 33 %

gleby obojętne                   - 11 %

gleby zasadowe                 -   3 %

 

Wskaźnik bonitacji negatywnej  odczynu wynosi 69,5 %.

Skutkiem zakwaszenia gleb utrudnione jest pobieranie przez rośliny podstawowych składników pokarmowych.

Bardziej uaktywniają się toksyczne związki glinu, manganu i żelaza a także pobieranie metali ciężkich: ołowiu i kadmu.  Prowadzi to do zmniejszenia plonów roślin uprawnych i pogorszenia jakości uzyskanych produktów nawet przy prawidłowym nawożeniu mineralnym innymi składnikami.

Znaczny wpływ na zakwaszenie gleb ma działalność człowieka i to zarówno poprzez regulowanie odczynu na drodze wapnowania gleb jak i poprzez wywoływanie przyczyn powodujących zwiększenie kwasowości.

 

Potrzeby wapnowania.

Podstawowym  wskaźnikiem do określenia potrzeb wapnowania stanowi odczyn, natomiast drugim kryterium jest skład granulometryczny gleby, określany jako kategoria agronomiczna

 - grupa gleby.

 

W polskim systemie agrochemicznej oceny gleb wyróżnia się 5 przedziałów potrzeb wapnowania.

Przedziały potrzeb wapnowania

Kategoria agronomiczna	Zakresy pH dla przedziałów potrzeb wapnowania
gleby	konieczne	potrzebne	wskazane	ograniczone	zbędne
bardzo lekkie lekkie średnie ciężkie użytki zielone	do 4,0 do 4,5 do 5,0 do 5,5 do 5,0	4,1-4,5 4,6-5,0 5,1-5,5 5,6-6,0 5,1-5,5	4,6-5,0 5,105,5 5,6-6,0 6,1-6,5 5,6-6,0	5,1-5,5 5,6-6,0 6,1-6,5 6,6-7,0 ---	od 5,6 od 6,1 od 6,6 od 7,1 ---

 

 

Potrzeby wapnowania są stosunkowo duże w całym województwie.

 W przedziale wapnowania  określane jako „ wapnowanie konieczne „ znajduje się 23 % gleb,

„ wapnowanie potrzebne” - 17 %,  „wapnowanie wskazane” - 18%. Pozostałe 42 %  dotyczy gleb dla których potrzeby wapnowania określono jako „ograniczone ”(16%) lub „zbędne” (26% ). 

Wielkość zalecanych dawek nawozów wapniowych zależy od odczynu gleby i składu granulometrycznego.

 Całkowite zapotrzebowanie na nawozy wapniowe wynosi w skali kraju około 30 milionów ton CaO, a w przeliczeniu na 1 ha gruntów ornych około 2 tony CaO/ ha ( Fotyma).

Ujmując rzecz teoretycznie jednorazowe zastosowanie tej ilości wapna pozwoliłoby na uregulowanie odczynu gleb w Polsce i wyeliminowało odczyn jako czynnik ograniczający produktywność gleb w naszym kraju.  Ponowne zakwaszenie gleb wynikałoby wówczas z przyczyn antropogenicznych  ( Filipek ).

 Ze względów organizacyjnych i finansowych program odkwaszenia gleb musi być oczywiście rozłożony na szereg lat.  Rzeczywiste zużycie nawozów wapniowych w ostatnim dziesięcioleciu nie przekraczało  2,5 miliona ton CaO / rocznie  ( Boguszewska ).

 Oznacza to, że czasokres realizacji  potrzeb wapnowania gleb w Polsce wynosi ok. 15 lat.

 ( W tym okresie procesy odkwaszania gleb w wyniku wapnowania i ich ponownego zakwaszania wynikającego z przyczyn antropogenicznych będą się w praktyce równoważyły

i w perspektywie 2015 roku udział gleb w województwie lubuskim w przedziałach odczynu będzie najprawdopodobniej analogiczny do przedstawionych wyników badań z lat

1998 - 2001).

 

 

Monitoring zawartości azotu mineralnego w glebach.

 

W wielu krajach rozwiniętego rolnictwa  prowadzi się regularne badania minitoringowe zawartości azotu mineralnego w glebach.

Badania te prowadzone są zarówno w aspekcie rolniczym jak i ochrony środowiska.

Próby gleby pobierane są w wytypowanych punktach w okresie wiosny i jesieni a następnie analizowane na zawartość amonowej i azotanowej formy azotu. Wyniki podawane są

 w kg N/ha w warstwie 0 - 90 cm.

W 1997 roku Stacje Chemiczno-Rolnicze podjęły ciągłe badania monitoringowe zawartości azotu mineralnego w glebach ornych Polski.

Na terenie województwa lubuskiego wytypowano 202 stałe punkty.

 Każdy punkt został szczegółowo scharakteryzowany pod względem warunków glebowych

i klimatycznych oraz agrotechnicznych. Corocznie obliczane są dane dotyczące  pogody

i stosowanej agrotechniki.

Próbki pobierane są w dwóch terminach wiosennym i jesiennym. Termin wiosenny służy przede wszystkim do określenia  potrzeb nawozowych roślin,  zwłaszcza  w stosunku do pierwszej dawki nawozu, a jesienny do oceny środowiskowych skutków nawożenia azotem.

 

Po czteroletnim okresie monitoringu można stwierdzić, że w 9 powiatach zawartość azotu mineralnego w warstwie gleby 0 - 90 cm znajduje się w przedziale 90 - 100 kg N/ ha

( Fotyma 2002 ) a w powiecie gorzowskim i nowosolskim w przedziale 100 - 120 kg N/ ha.

Z ogólnej ilości azotu mineralnego znajdowanej w całym badanym profilu gleby, przeważająca ilość ( ponad 40 % ) występuje w warstwie ornej 0-30 cm.

Zawartość azotu w tej warstwie  jest jednocześnie najbardziej zmienna. Mniejszą zmienność

 wykazuje zawartość azotu w głębszych warstwach gleby, a w szczególności w warstwie

 60-90 cm.

 

Test gleby N- mineralnego został opracowany przede wszystkim dla celów określenia potrzeb nawozowych roślin.

Dopiero w ostatnich latach zaczęto zwracać uwagę na zawartość azotu mineralnego w glebie po zbiorach roślin ( czyli pobieranie próbek gleb w okresie jesieni ).

Stwierdzono, że zawartość azotu mineralnego w glebie w okresie jesieni jest często wyższy  niż w okresie wiosny. Świadczy to o przewadze procesów nagromadzenia azotu w glebie nad procesami pobierania przez rośliny. Ubytek azotu w okresie zimowym  wynika natomiast ze strat głównie poprzez  wymywanie z gleby.

 

W celu ograniczenia strat azotu mineralnego poza system  gleba-roślina proponuje się przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej w trakcie stosowania nawozów organicznych

i mineralnych  a także Ustawy „ O nawozach i nawożeniu”  ( Dz. U z 2000 r.  Nr 89) .

 

 Zawartość przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu.

 

Oprócz znajomości odczynu gleb konieczna jest znajomość zasobności gleb i cykliczne oznaczenie w niej zawartości przede wszystkim  przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu dla określenia wysokości dawek nawozów, gwarantujących prawidłowy wzrost roślin uprawnych jak i utrzymanie na odpowiednim poziomie zasobów gleby z uniknięciem ryzyka zasolenia.

Ocena zasobności gleb przedstawiona jest w 5 kategoriach: bardzo niska, niska, średnia, wysoka, bardzo wysoka, w zależności od stwierdzonej w glebie ilości badanych składników.

 

Ogólna zawartość fosforu w glebie wynosi od 0,02 -   0,3 % P₂O₅ a przy tym tylko część składnika jest dla roślin dostępna.

Gleby próchnicze zawierają więcej fosforu niż mineralne.

Fosfor jest przez rośliny najlepiej przyswajany w formie rozpuszczalnej w wodzie przy pH gleby  6 - 7. W silnie kwaśnych glebach wiązany jest w trudno rozpuszczalne hydroksyfosforany glinu, żelaza, manganu. Natomiast w glebach zasadowych powstaje trudnorozpuszczalny fosforan wapnia.

Gleby województwa lubuskiego ogólnie uznać można za zasobne w przyswajalny fosfor, ponieważ bardzo niską  zawartość  wykazało zaledwie 3,5 % przebadanej powierzchni, a niską stwierdzono w 22,8 %. Natomiast średnią zawartość  38,1 % wysoką 24,5 % a bardzo wysoką 11,1 %.

 

Zawartość potasu ogółem w glebach Polski wynosi od 0,01 %  do 2 % K₂O i jest tym niższe, im gleba jest lżejsza.

Małe ilości potasu zawierają też gleby organiczne.

Natomiast w glebach ciężkich zawartość potasu jest często duża, to występuje on w formach nieprzyswajalnych dla roślin, ponieważ wietrzenie minerałów mogące spowodować jego uwolnienie jest procesem powolnym.

Przyswajalny potas występuje w roztworze  glebowym oraz w formie wymiennej w kompleksie sorpcyjnym.

Przyswajalne formy potasu  mogą ulęgać stratom.

W glebach organicznych i lekkich glebach mineralnych pierwiastek ten jest łatwo wymywany 

i dlatego tez nawożenie potasem powinno być stosowane systematycznie.

Zbyt wysokie jednorazowe dawki potasu powodują duże jego straty  i mogą wpłynąć ujemnie na właściwości fizyczne  gleb, głównie niszcząc jej strukturę, oraz mogą powodować   antagonizmy jonowe.

Potas występujący w nadmiarze, jako antagonista utrudnia pobieranie innych kationów ( wapń, magnez ) i w konsekwencji obniża jakość plonów.

 

Zawartość potasu w glebie oznaczono w postaci tlenku potasu.

Udział o zawartości bardzo niskiej i niskiej stwierdzono w 57,5 % przebadanego areału, średniej 27,6 %  natomiast wysokiej i bardzo wysokiej 14,9 %.

 

Dlatego konieczne jest coroczne, zgodnie z potrzebami nawozowymi stosowanie nawożenia potasem, tym bardziej że dobre zapotrzebowanie roślin w potas zwiększa ich reakcję na nawożenie azotem, a jednocześnie dobre zaopatrzenie roślin w azot zwiększa efektywność nawożenia potasem.

 

Przyswajalność magnezu, podobnie jak potasu, zależy w decydującej mierze od procesów  absorpcji i desorpcji.

Magnez  pobrany jest jednak w 3 - 5 krotnie mniejszych ilościach niż potas.  Ponadto magnez przemieszcza się w kierunku korzenia na zasadzie przepływu z wodą i nie ulega w glebie silnemu wiązaniu do form nieprzyswajalnych. W związku z tym ograniczone przyswajalności magnezu przez rośliny, może mieć miejsce głównie w glebach wytworzonych z piasku.

 W pozostałych glebach na przyswajalność magnezu na rośliny wpływa ich odczyn, a ściślej zawartość wymiennego glinu.

Wapnowanie gleby,  doprowadzające jej odczyn do wartości pH 5 - 5,5, przy którym znika glin aktywny, zwiększa przyswajalność magnezu przez rośliny.

 

Zawartość przyswajalnego dla roślin magnezu w glebach województwa lubuskiego można określić jako niską.

Stwierdzono, że obszar 35 % użytków rolnych charakteryzuje się bardzo niską i niską zawartością  w magnez, przy równoczesnej 33 % zawartości średniej.

 

Mając na względzie obserwowane  nawet w skali kraju systematyczne zwiększanie się udziału gleb zasobnych w magnez, oraz rolę jaką odgrywa ten pierwiastek w łańcuchu żywieniowym, należy zwrócić uwagę również na nawożenie magnezem jako najbardziej deficytowym składnikiem w obecnym systemie nawożenia.

W województwie lubuskim wskaźnik bonitacji negatywnej wynosi 51, 5 %  czyli połowa badanych użytków rolnych wymaga nawożenia tym składnikiem. Mniejsza zawartość magnezu w glebie , a w konsekwencji i w roślinach, to także deficyt magnezu w organizmie człowieka.

Jest on przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych. Należy pamiętać, że podstawowym źródłem magnezu dla roślin, zwierząt i ludzi jest gleba. Dlatego też nawożenie magnezem winno być w centrum uwagi w kręgach specjalistów.

 

Problem  nawożenia magnezem wiąże się ściśle z wapnowaniem gleb, co wynika z faktu, iż gleby  zakwaszone są zazwyczaj ubogie w magnez, a łatwo dostępną formą magnezu w naszym kraju jest wapno magnezowe.

Od szeregu lat zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzielane są dotacje do nawozów  wapniowych i  wapniowo - magnezowych sprzedawanych producentom rolnym, w ilościach nie przekraczających dawki czystego składnika CaO i MgO w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych i gruntów pod stawami w danym gospodarstwie, na podstawie aktualnych badań zakwaszenia gleb wykonanych przez Stację Chemiczno-Rolniczą.

 

 

Zawartość przyswajalnych mikroelementów i żelaza

 

Zawartość boru w glebach Polski jest bardzo niska.

W województwie lubuskim 92 % gleb jest uboga w bor.

Wskaźnik bonitacji negatywnej zawartości przyswajalnych form boru w glebach  w latach

1998 - 2001 wynosił ł 95 % gleb ogółem wymagających nawożenia.

Zawartość manganu ogółem w glebach jest wyższa niż innych mikroelementów i wynosi

od 20 - 5000 mg w 1 kg gleby. Brak jest korelacji pomiędzy składem mechanicznym gleby

a zawartością manganu.  Stąd też duże ilości manganu mogą znajdować się tak w glebach lekkich  jak i ciężkich oraz organicznych.

W omawianym okresie ( 1998 - 2001 ) w glebach województwa lubuskiego  stwierdzono 90 % wyników o zawartości niskiej i 7 % wyników o zawartości średniej.

 

Zawartość miedzi ogółem w glebach wynosi od 1 do 100 mg na 1 kg gleby.

Najuboższe w miedź są gleby lekkie i im gleba cięższa, tym z reguły zasobniejsze w ten mikroelement. Gleby organiczne i torfowe, aczkolwiek mogą zawierać dużo miedzi ogółem, ubogie są w jej formy przyswajalne.

 Zubożenie gleb w Polsce w miedź, pomimo że jest to mikroelement mało ruchliwy, przebiega szybko. W wielu rejonach kraju w tym też województwo lubuskie  występują niedobory miedzi, ograniczające coraz bardziej plonowanie roślin w tym głównie zbóż.

Średnia wyników przeprowadzonych badań określają gleby województwa w 44 %

w zasobność niską i 52 % w zasobność średnią.

Zawartość cynku ogółem w glebach wynosi od 10 do ponad 200 mg w 1 kg gleby.

Znaczna część tego pierwiastka występuje w warstwie ornej. Cynk podobnie jak miedź jest pierwiastkiem mało ruchliwym w glebie. Nie stwierdza się zależności pomiędzy składem mechanicznym gleby a zawartością w niej cynku.

Proces zubożenia gleb z cynku przebiega powoli.

W glebach województwa stwierdza się 46 % wyników wykazujących na zawartość średnią,

50 % wyników zaliczono do zasobności wysokiej.

 

Żelazko występuje w glebach w dużych ilościach, w różnych związkach nieorganicznych i organicznych. Uwalniane związki żelaza zwiększają zwięzłość gleby.

W  glebach województwa lubuskiego stwierdzono 28 % gleb o zawartości niskiej , 62 %

 o zawartości średniej a 10% o zawartości wysokiej.

 

Zawarte i  przeanalizowane w opracowaniu badania gleb województwa lubuskiego dają podstawę do wyciągnięcia wniosków i określenie działań których rezultatem winna  być poprawa stanu gleb i  eliminacja występowania złej żywności zagrażające bytowi ludzi i zwierząt.

           

Jednym z podstawowych problemów rolnych odnoszących się do wszystkich gleb województwa jest problem zakwaszenia gleb i bez stałego, systematycznego i opartego na wynikach regularnie wykonywanych badań, nawożenia gleb nie może być mowy o poprawie stanu gleby.

Badania chemiczno-rolnicze wykazały, że 53 % gleb w województwie charakteryzuje się odczynem bardzo kwaśnym i kwaśnym.

 

Wyjałowienie gleby ze składników pokarmowych powoduje degradację gleb nie tylko z powodu niskiej zawartości tych składników, ale również przez  naruszenie równowagi jonowej między  składnikami mineralnymi.

Niedobór składników pokarmowych w glebie może być uzupełniony przez nawożenie z uwzględnieniem ilości składników jaka może być pobrana z gleby bez szkody dla jej żyzności.

Dawki nawozów azotowych powinny także odpowiadać potrzebom pokarmowym roślin z uwzględnieniem ilości azotu działającego znajdującego się w glebie wczesną wiosną.

Badanie te na zlecenie rolników wykonuje laboratorium Oddziału Stacji Chemiczno-Rolniczej  w Gorzowie Wlkp.

 

 Zawartość przyswajalnego potasu w glebach użytkowanych rolniczo

w województwie lubuskim

( w procentach powierzchni użytków rolnych )

 

		Zawartość potasu
Lp.	Powiat	bardzo  niska	niska	średnia	wysoka	bardzo wysoka
		%	%	%	%	%
1.	gorzowski	22,9	33,6	27,8	9,4	6,3
2.	krośnieński	26,6	39,0	21,2	8,0	5,4
3.	międzyrzecki	20,7	39,0	25,9	8,5	5,9
4.	nowosolski	26,9	42,0	22,5	5,6	3,0
5.	słubicki	22,6	36,1	26,1	8,9	6,3
6.	strzelecko-drezdenecki	4,3	26,7	40,3	16,9	11,8
7.	sulęciński	18,8	42,4	29,1	6,6	3,1
8.	świebodziński	5,9	30,0	41,4	16,0	6,7
9.	zielonogórski	18,2	34,0	30,6	10,9	6,3
10.	żagański	14,2	36,8	32,0	10,5	6,5
11.	żarski	29,7	38,6	18,4	7,3	6,0

 

 

Zawartość przyswajalnego fosforu w glebach użytkowanych rolniczo

w województwie lubuskim

( w procentach powierzchni użytków rolnych )

 

		Zawartość fosforu
Lp.	Powiat	bardzo  niska	niska	średnia	wysoka	bardzo wysoka
		%	%	%	%	%
1.	gorzowski	2,7	14,9	34,1	32,6	15,7
2.	krośnieński	6,4	27,7	40,1	18,0	7,2
3.	międzyrzecki	1,3	14,3	35,0	32,4	17,0
4.	nowosolski	4,4	22,2	37,4	24,5	11,5
5.	słubicki	3,3	22,9	37,4	23,5	12,9
6.	strzelecko-drezdenecki	0,6	20,6	45,0	25,3	8,5
7.	sulęciński	2,0	22,0	41,0	25,0	10,0
8.	świebodziński	0,6	11,7	34,4	35,1	18,2
9.	zielonogórski	4,1	12,8	36,4	29,0	11,7
10.	żagański	3,9	18,7	36,4	30,7	9,1
11.	żarski	3,1	20,7	42,0	25,2	10,2

 

Zawartość przyswajalnego magnezu w glebach użytkowanych rolniczo

w województwie lubuskim

( w procentach powierzchni użytków rolnych )

 

		Zawartość magnezu
Lp.	Powiat	bardzo  niska	niska	średnia	wysoka	bardzo wysoka
		%	%	%	%	%
1.	gorzowski	10,4	20,8	41,0	16,9	10,9
2.	krośnieński	11,6	17,6	25,6	19,0	26,2
3.	międzyrzecki	25,1	26,0	30,2	10,9	7,8
4.	nowosolski	9,2	21,5	36,3	25,5	12,5
5.	słubicki	16,1	20,0	23,6	11,3	29,0
6.	strzelecko-drezdenecki	17,4	30,4	36,6	11,7	3,9
7.	sulęciński	23,4	25,7	29,7	14,9	6,3
8.	świebodziński	10,3	20,6	39,0	22,2	7,9
9.	zielonogórski	16,2	28,8	31,1	13,4	10,5
10.	żagański	6,3	17,2	35,4	24,1	18,0
11.	żarski	23,5	18,3	27,3	16,6	14,3

 

 

Wyniki badań z lat 1997- 2001 odczynu i zasobności w makroelementy gleb województwa lubuskiego

( w procentach powierzchni użytków rolnych )

 

		Odczyn  gleb					Potrzeby wapnowania
Lp.	Powiat	bardzo kwaśny	kwaśny	lekko kwaśny	obojętny	zasado- wy	konieczne	potrzebne	wskazane	ograniczo-ne	zbędne
1.	gorzowski	16	39	34	9	2	19	17	20	19	25
2.	krośnieński	21	37	33	8	1	23	17	20	18	22
3.	międzyrzecki	20	27	24	20	9	22	15	13	12	38
4.	nowosolski	20	37	32	8	3	22	21	21	15	21
5.	słubicki	19	37	30	11	3	28	17	17	14	24
6.	strzelecko-drezdenecki	21	40	25	12	2	24	22	19	14	21
7.	sulęciński	20	41	29	8	2	24	20	21	16	19
8.	świebodziński	9	30	45	12	4	10	12	18	22	38
9.	zielonogórski	22	31	28	16	3	28	14	15	14	29
10.	żagański	19	44	29	5	1	26	19	24	14	12
11.	żarski	24	37	31	9	1	24	24	18	16	23

mgr inż. Barbara Kończak - Konarkowska